Türkiye’de bir yandan yaklaşık 3 milyon kişi işsizken, diğer yandan nitelikli personel ve ara eleman bulunamaması üretimi tehdit eder hale geldi. Gençlerin gerek maaşları gerek çalışma saatleri nedeniyle tercih etmediği birçok iş kolunda, şirketler yana yakıla nitelikli eleman arıyor ama bulamıyor. Bu durum imalat sanayiinden inşaat ve turizme, terzilikten marangozluğa hatta marketlerin kasap, şarküteri, manav gibi uzmanlık isteyen bölümlerine kadar hemen her alanda yaşanıyor. Sektör temsilcileri bu durumu “Ne fabrikada ne de tarlada çalışacak kişi buluyoruz” sözleriyle ifade ediyor.
Hürriyet’e konuşan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan’a göre, sanayide nitelikli eleman bulamama sorunu üretimde kapasite artışlarının sağlanamamasına, termin sürelerinde belirsizliğe dolayısıyla Türkiye’nin uluslararası rekabet üstünlüğüne engel olmaya başladı. Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Faruk Güzeldere de, nitelikli eleman bulamadıkları için yüzde 20 eksik kapasite ile çalıştıklarını söyledi.
SANAYİ İLK SIRADA
Erdal Bahçıvan, “İstanbul’da, eleman temini sorunu yaşayan sektörler içinde imalatın payı yüzde 43.2. Bu da sanayinin tüm sektörlerinde nitelikli işgücü ihtiyacı olduğunu ortaya koyuyor” dedi.
Bahçıvan’ın verdiği bilgilere göre, ülke genelinde nitelikli işçi bulunamayan alanların başında ‘tesis ve makine operatörleri ile montajcılar meslek grubu’ geliyor. Bu meslek grubu, imalat sanayi içinde yüzde 31.3 ile nitelikli eleman bulmada en çok güçlük çekilen alan. Bir diğer sorunlu alanın ise ‘kaynakçılık’ olduğunu kaydeden Bahçıvan, “Sanayide nitelikli eleman bulamama sorununun; üretimde kapasite artışlarının sağlanamaması, termin sürelerindeki belirsizlik ve ülkemizin uluslararası rekabet üstünlüğü ve gelişmişlik seviyesinin önünde engel oluşturduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.
‘BİZ SON TERZİLERİZ’
İstanbul Terziler Odası Başkanı Turan Aydoğdu da terzilik mesleğinin sürekliliğinden endişeli. Aydoğdu soruna şu sözlerle dikkat çekti: “En genç terzi 50 yaşında. 30-40 yaşında olanlar da var ama onlar konfeksiyondan gelen arkadaşlarımız, sadece tadilat yapıyorlar. Çekirdekten yetişen, eli iğne tutan genç yok. 10 yıl sonra düğme dikecek terzi bulunamayacak. Biz son terzi nesiliz.”
“Stajyer olarak gelen öğrenciler var mesela, iğneye iplik takmayı bilmiyorlar” diyen Aydoğdu, “Zorunlu bir geliş onlarınki, terzilik yapmak istemiyorlar. Masa başı bir işte çalışmak istiyorlar” dedi.
TÜROB: TURİZM ZORDA KALABİLİR’
Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Başkanı Müberra Eresin ise, “Turizm sektörü kalifiye çalışan bulabilme konusunda en fazla sıkıntı yaşayan sektörlerin başında geliyor” sözleriyle nitelikli çalışan sorununa dikkat çekti. Turizmde 1.4 milyon kişinin istihdam edildiği, bunun 518 bininin konaklama sektöründe olduğu bilgisini veren Eresin, bu yıl sayının yüzde 10 civarında artmasını beklediklerini aktardı.
“Özel istihdam büroları turizm sektörüne hizmet vermiyor, daha çok sanayi için kurulmuş gibiler. O nedenle özel istihdam bürolarından da maalesef geçici çalışan edinemeyen sektör, sezonda zor durumda kalabilir” diyen Eresin, “Yurtdışından çalışan getirmek isteyenler de izin almakta zorlanıyor. Turizm sektörüne de hizmet veren özel istihdam bürolarının artması lazım” diye konuştu.
‘ÇIRAK PARASI YETMİYOR’
İstanbul Ayakkabıcılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Mehmet Karaman, özellikle sayacılar denilen, ayakkabının üst deri kısmını yapan ara elemanların bulunamadığını söyledi. “Sektörde şu an yetiştirilmek üzere eleman hiç yok, sıfır. Mesleki eğitim okullarından çıkan öğrenciler de mezuniyetten sonra değişik sektörlere gidiyor” diyen Karaman, “Meslekte acemi birinin kalifiye eleman haline gelmesi belli bir süre alıyor, o sürece de tahammülü yok insanların. Ücretler sıkıntı oluyor. Çırak parasıyla geçinemiyor insanlar. Asgari ücrete yapılacak daha kolay işler tercih ediliyor.”
TİM BAŞKANI: KONTENJANLAR DÜŞÜRÜLMELİ
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, üniversite sayılarının çokluğunun ara eleman temininde zorluk yarattığına dikkat çekti. “200’ü aşkın üniversitede yaklaşık 7 milyon öğrencimiz okuyor. Bu çocuklarımız üniversite bitirme hevesinde. Sektörler ise gençleri arıyor” diyen Gültepe, şu önerilerde bulundu: “Eğitim sistemimizin yeniden ele alınması, meslek liseleri ve teknik okulların sayısı artırılırken üniversite kontenjanlarının düşürülmesi, puanların, başarı sıralamalarının yukarı çekilmesi gerektiğini düşünüyorum. Gençleri hep birlikte mesleki okullara yönlendirecek uygulamalar geliştirmeliyiz. Bu kapsamda herkes elini taşın altına koyup, radikal kararlar almalı.”
MESLEK LİSELİLERİN İSTİHDAM ORANI % 10’UN ALTINDA
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, 5 yıldır yürüttükleri İSO Mesleki Eğitim İşbirliği Projesi (MEİP) ile İstanbul’da 45 meslek lisesindeki öğrencilere ulaştıklarını, bu öğrencilerin sanayide ‘aranan eleman’ olarak mezun olmasını sağladıklarını anlattı. “Türkiye genelinde birçok alanda meslek lisesi mezunlarının alanında istihdam oranları yüzde 10’un altındayken İSO MEİP okullarında bu oran bu yıl yüzde 40’ı aştı” diyen Bahçıvan, “Bu da bize mesleki eğitim yolculuğumuzda hedefe giderken doğru yolda ilerlediğimizi gösteriyor” dedi.
